Sĩ quan tuyển quân Ukraine phải tìm nhiều cách tăng tân binh cho quân đội， kể cả dùng vũ lực như "bắt cóc"， dù điều này khiến họ bị chỉ trích.

Mỗi sáng thức dậy tại quê nhà ở miền đông Ukraine， Artem lại bắt đầu công việc thường lệ. Sau cuộc họp ngắn， nhóm của anh sẽ quyết định địa điểm cần tới để làm nhiệm vụ. Một số được điều đến quán cà phê， số khác tới nhà hàng， thậm chí hộp đêm， tất cả nơi mà thanh niên Ukraine ở độ tuổi chiến đấu có thể xuất hiện.

Khi họ tìm thấy mục tiêu cũng là lúc công đoạn khó khăn bắt đầu. "Đôi khi cứ như phải đối mặt với một con thú bị dồn vào chân tường vậy"， Artem nói， thêm rằng anh thường xuyên phải ép các thanh niên Ukraine lên xe tải để đưa đến trung tâm tuyển quân.

"Họ không ngừng kháng cự ngay cả khi đã ở trên xe. Những người chống đối luôn đe dọa sẽ trả thù chúng tôi hoặc gia đình"， Artem cho hay.

Ukraine đang đối mặt tình trạng thiếu quân nghiêm trọng， trong khi phải đối mặt với lực lượng Nga áp đảo về quân số và sở hữu nhiều vũ khí tiên tiến hơn. Lượng người tình nguyện gia nhập quân đội Ukraine cũng giảm dần， gây khó khăn cho nỗ lực bù đắp tổn thất trên chiến trường và tìm thêm nguồn lực nhằm ngăn chặn đà tiến của đối phương.

Giới chức Mỹ đang kêu gọi Ukraine hạ độ tuổi nhập ngũ từ 25 xuống 18 để giải quyết tình trạng này， nhưng Tổng thống Volodymyr Zelensky đã bác bỏ， khẳng định điều quan trọng hơn là họ có thêm khí tài và nhân sự chất lượng cao để vận hành chúng， thay vì tung thêm những tân binh ít kinh nghiệm ra chiến trường.

Tân binh của Lữ đoàn Cơ giới số 57 Ukraine tại thao trường ở tỉnh Kharkov hồi tháng 11. Ảnh: AFP

Artem làm việc cho Trung tâm Tuyển quân và Hỗ trợ Xã hội (TCC). Các sĩ quan TCC như Artem chịu trách nhiệm về thực thi chế độ nghĩa vụ quân sự và phải đảm bảo mọi nam giới ở độ tuổi chiến đấu， hiện là 25-60 tuổi， đều đăng ký sẵn sàng nhập ngũ.

Nhiều đàn ông Ukraine đã ghi danh， song vẫn còn những người trốn tránh làm việc này suốt gần ba năm qua vì lo sợ sẽ thiệt mạng ngoài chiến trường hoặc bị thương tật suốt đời giống nhiều binh sĩ Ukraine hiện nay.

Trước tình trạng trốn nhập ngũ ngày càng lan rộng， lực lượng tuyển quân phải dùng nhiều cách để hoàn thành chỉ tiêu， kể cả biện pháp cứng rắn. Họ trở thành tâm điểm chú ý sau khi mạng xã hội Ukraine lan truyền video những người mặc quân phục chặn thanh niên trên đường và kéo họ đến phòng tuyển quân.

Sĩ quan TCC như Artem được miêu tả như "những kẻ bắt cóc tàn bạo và nhẫn tâm"， sẵn sàng dùng biện pháp cực đoan để đưa nam công dân đến trung tâm tuyển quân. Đó là lý do Artem không tiết lộ công việc của mình cho bạn bè. "Artem" cũng chỉ là biệt danh， anh không nêu tên thật hay quê quán vì sợ bị trả thù， chỉ tiết lộ bản thân 28 tuổi và có một con.

Ngoài quán cà phê， Cách bt cu Baccarat Kubet nhà hàng hay hộp đêm， c th min bc sĩ quan TCC còn tới trạm kiểm soát quân sự tại các điểm ra vào chính của thành phố， bet188 đi tuần trên đường và chặn bất kỳ nam giới nào mà họ gặp. Họ cũng thường xuyên xuất hiện tại chợ， công viên， bãi biển， khu vực gần nhà máy hoặc cơ sở kinh doanh có đàn ông làm việc.

"Một số nhóm lái xe quanh thành phố và liên tục tìm kiếm. Có những nơi mà chúng tôi gần như lúc nào cũng có mặt， như các ngã ba， ngã tư， song đôi khi các sĩ quan cũng thay đổi địa điểm lập chốt để mọi người không thể đoán trước"， Artem tiết lộ.

  Thanh niên Ukraine bị ép nhập ngũ

Thanh niên Ukraine bị sĩ quan tuyển quân bắt tại Kiev tối 11/10. Video: X/hdromaske

Sĩ quan này thừa nhận được cấp trên giao chỉ tiêu tuyển quân. "Do thiếu nhân lực， chúng tôi phải kiểm tra gần như tất cả người mà mình gặp， chứ không thể chọn lọc"，Hit Club go88 anh nói.

Trong giai đoạn đầu làm việc cho TCC， Artem không chặn những người "trông có vẻ yếu ớt" để tra hỏi， song giờ phải làm điều này. Những người có giấy tờ xác nhận đủ điều kiện miễn nghĩa vụ thường bị chấn thương nặng， là sinh viên， tình nguyện viên hoặc đang làm việc với cơ quan báo chí nước ngoài.

Có những trường hợp mang theo giấy tờ giả， được làm với chi phí hàng nghìn USD. Nhiệm vụ của Artem và đồng nghiệp là xác minh số giấy tờ này.

Sau khi bị đưa lên xe tải tới trung tâm tuyển quân， người đủ điều kiện nhập ngũ sẽ trải qua quy trình khám sức khỏe. Nếu qua vòng này， họ sẽ được chuyển tới cơ sở huấn luyện để chuẩn bị ra tiền tuyến.

"Trước đây chúng tôi cho phép mọi người về nhà và chuẩn bị đồ đạc mang theo， song một số người đã lợi dụng để trốn. Tùy vào tình hình， đôi khi chúng tôi phải tịch thu điện thoại của họ"， Artem nói.

Các sĩ quan TCC tuần tra trên đường ở thành phố Kharkov hồi tháng 8. Ảnh: AFP

Một số người không có cách nào để báo tin cho gia đình sau khi bị đưa đến trung tâm TCC. Trên mạng xã hội Ukraine gần đây xuất hiện các bài đăng với nội dung tìm kiếm người thân và lo ngại họ có thể đã bị sĩ quan TCC "bắt cóc".

Một phụ nữ sống ở thủ đô Kiev hồi tháng 11 đăng bài tìm kiếm bạn trai đã mất tích vài ngày. Vài giờ sau bài đăng đầu tiên， cô cho biết người yêu đã bị điều ra tiền tuyến.

Để đối phó， những người trốn nhập ngũ đã thành lập các nhóm trên mạng xã hội với mục đích cảnh báo cho nhau về địa điểm sĩ quan TCC làm nhiệm vụ， khiến hoạt động tuyển quân của Ukraine hiện nay không khác gì trò "mèo vờn chuột".

Một trong các nhóm chat như vậy trên Telegram có tên "Weather Kiev" với hơn 104.000 người đăng ký. Các thành viên chia sẻ hình ảnh， video sĩ quan TCC chặn đàn ông trên đường phố và nêu địa điểm mà mọi người nên tránh. Dấu chấm than màu đỏ ám chỉ vị trí sĩ quan TCC có thể xuất hiện， còn biểu tượng cảm xúc mặt trời là khu vực an toàn.

Các thành viên cũng khuyên nhau hạn chế ra khỏi nhà， tránh các địa điểm đông người như ga tàu điện ngầm hay trung tâm thành phố， nơi họ có thể bị bắt.

"Nam giới ở độ tuổi nhập ngũ sợ phải ra đường. Nếu tới ga tàu điện ngầm ở Kiev， bạn sẽ thấy thanh niên dưới 25 tuổi， người mặc quân phục hoặc người cao tuổi， song sẽ không có ai ở độ tuổi 25-40， do chúng tôi sợ"， người có biệt danh "Basiley" và là thành viên kênh "Weather Kiev" cho biết.

Basiley， 35 tuổi， tránh tới trung tâm thành phố nếu không cần thiết. Anh luôn cảm thấy lo lắng khi rời khỏi nhà， thậm chí sợ hãi khi phát hiện có xe lớn di chuyển chậm gần mình， do không biết đó có phải phương tiện của sĩ quan tuyển quân hay không.

Khi bình luận vụ sĩ quan TCC sử dụng vũ lực để ép người dân nhập ngũ， Basiley cho rằng đó là "vấn đề nghiêm trọng".

Cục diện chiến sự Nga - Ukraine. Đồ họa: RYV

"Mọi người đều hiểu rằng đây là chuyến đi một chiều. Không có giới hạn về thời gian phục vụ trong quân đội và thời gian tại ngũ có thể kéo dài mãi mãi. Trong một số trường hợp， cái kết cay đắng sẽ đến rất nhanh"， Basiley nói.

Artem cho biết đã làm tại TCC được hơn một năm rưỡi và nhận việc này vì "thích trở thành một phần của hệ thống". Khi mới vào nghề， anh từng cảm thấy thương xót cho những người bị bắt đi lính.

"Tôi đã học được cách kiểm soát cảm xúc khi làm nhiệm vụ và giờ nó chỉ là công việc. Quan điểm của tôi là: Hoặc là những người đó， hoặc là mình. Làm việc cho TCC vẫn tốt hơn là phải chạy trốn khỏi họ"， Artem nói.

Phạm Giang (Theo Telegraph， AFP， Reuters)